Workshops in Rio de Janeiro en Rotterdam op het Festival Latino Americano Rotterdam.
Tijdens Festival Latino Americano Rotterdam komen film en muziek optimaal samen in het programma Watch That Sound.
Van dit project wordt een verslag begehouden. Wit u reageren: stuur n mailtje naar Blog Rio Rdam
Donderdag 24 Augustus De tweede werkdag
’s Morgens vanaf heel vroeg via allerlei kanalen overleg gevoerd met het festival en de editors.
Het was daardoor al laat toen ik weer naar de metro liep en bij het station probeerde een kaartje te kopen. Helaas was het kantoortje dicht en moest ik een prepaid kaart kopen. Dat duurde even voordat ik begreep hoe het systeem werkte. Daardoor kwam ik later dan afgesproken aan. Edwin belde “hey man waar ben je? De kinderen zijn er al en wachten vol ongeduld.” Dus dan maar rennen in Rio.
Op de school snel de server opgestart en de wifi geinstalleerd. Dit allemaal om de Watch That Sound app, die normaal via internet te gebruiken is, op leerlingenlaptops aan de gang te krijgen. ( op de school is geen wifi meer door toedoen van de locale bende. zie verslag hieronder)
De kinderen die vandaag komen doen dat op eigen initiatief. Geweldig wat een inzet. Nu weten zij wat er verwacht wordt, ze begrijpen de software en gaan direct opnamen maken. Dit terwijl zij nauwelijks ervaring hebben met computers. Ook wijzen Edna en Edwin de leerlingen steeds op punten voor verbetering, zodat zij leren wat focus is.
Het gaat bij de leerlingen ook meer tot hun verbeelding spreken doordat ik de fotos laat zien die Jorien de producente van Watch That Sound heeft gemaakt van de Rotterdamse workshops. Deze fotos heeft zij gemaakt in de LantarenVenster bij de workshops die een paar uur eerder daar plaatsvonden. Zij zien de Rotterdamse leeftijdgenoten aan de slag met instrumentjes bij dezelfde film. Er ontstaat bij hen zoiets van dit gaan wij beter doen.
Even verkeerd en gecorrigeerd door een achtjarige.
Hugo de video editor vroeg mij of ik ook wat omgevingsbeelden kan maken. Dus loop ik naar de hoek van de straat met uitzicht op het super moderne Maracana voetbalstadion, een van de grootste van de wereld. Dan ga ik al filmend de straat in van de school en film de voorgevel. Groter contrast kan je niet krijgen. Het licht is niet helemaal naar mijn zin, dus ga ik ook 20 meter verder om de school vanuit een andere hoek te filmen. Plots hoor ik een harde schreeuw van Edna “Jacques come here”. Een van de kinderen (8 jaar)was naar haar toe gegaan en vertelde dat ik verkeerd bezig was en daardoor gevaar liep: Een onbekende die loopt te filmen kan een politie agent zijn.
Voor het beeld: de politie-post is vlakbij en de agenten rijden met mitrailleurlopen uit het raam. Goed dan maar geen mooier licht voor de opnamen.
Aan het eind van de sessies nemen we afscheid van de kinderen met wat extra gezamenlijke opnamen. Snel afbouwen en alle spullen verzamelen, snel in een taxi naar het appartement en dan volgen uren van uploaden en overleggen met de audio en video editors. Door het tijdverschil is er niet veel tijd om te slapen maar het team werkt geweldig.
De workshop OBS De Schalm in LantarenVenster
Op dezelfde dag in Rio:
Woensdag 23 Augustus De eerste workshops
De eerste leerlingen komen precies om 10 uur binnen. Bij de laatste technische test bleek dat de audio van het beeldscherm niet werkte. Voor een audio project niet handig dus heel snel alles naar overkant geplaatst om daar opnieuw op te stellen. Na wat gedoe werkte het en kon de inleiding gestart worden. Edna de docente van de school doet het prima. Zij stelt de juiste vragen, heeft een goede stem en de kinderen luisteren aandachtig.
Edna
Na het intro gaan de kinderen in groepjes van drie of vier aan de slag. Op het eerste gezicht lijken er weinig verschillen met Nederlandse kinderen, De concentratie is best goed, zij zijn enthousiast als de geluiden die zij maken kloppen bij de film. Elke keer wordt ons een koptelefoon aangeboden om te luisteren en commentaar te geven. Wel valt op dat als iemand een idee heeft dat goed gevonden wordt, dat idee direct door andere groepen wordt overgenomen. Gabriel kwam met het idee om het geluid van het ronddraaien van een fietswiel de ketting, tandwielen etc. te gebruiken voor een mechaniek geluid, even later gaat elke groep dat kopiëren. Edwin legt uit dat creatief handelen lastig is voor hen. Deze kinderen hebben nooit gespeeld toen zij klein waren. In de favela is geen geld voor speelgoed, de vaders zijn er nooit, in de huisjes staan geen bedden, geen stoelen. Moeder en de kinderen slapen naast elkaar op de grond met alleen een laken. Het is niet voor te stellen zij zien er goed gekleed en fris uit… .
Toch interessant dat de magie van de geluiden die ze zelf gemaakt hebben hen pakt. Ook vind ik dat zij die best kritisch benaderen. Het is niet snel goed, herhaaldelijk wissen zij de tracks en maken die opnieuw aan.
Na twee uur werken krijgt ieder een heerlijke bord rijst met bonen en kip voorgeschoteld, aangeboden door de school. Geweldig!
‘s Middags is de groep jonger, meer rond de zeven jaar. Een aantal ouderejaars blijven achter om de kleintjes te helpen. Edwin heeft een goede drive, hij blijft de tussen de kinderen zitten en stimuleert hen tot het zoeken naar passende sounds. De kinderen zijn op hem gesteld.
Bij de eerste analyse zijn wij best tevreden over de hoeveelheid werk. Alleen is er door de stenen vloer en het beton veel galm in de ruimte. We besluiten om alles weer naar de school terug te brengen en dan de verschillende kleinere ruimten te gebruiken. Het is grappig dat Edwin en ik dezelfde neiging tot perfectionisme hebben.
Morgen gaan we meer details uitwerken.
Terug in het appartement hoorde ik dat het project in Rio ter sprake is gekomen bij de openings speech van het festival.
Dinsdag 22 Augustus “Culturele zelfcenuur”
s’Morgens bij Edwin afgesproken om de inhoud van de lessen door te nemen. Ik spreek geen Portugees, dus het Braziliaanse team moet het allemaal zelf doen. We nemen de punten van de opbouw door.
- Intro van de begrippen beeld en geluid,
- Laten zien dat film een verhaal is,
- Hoe je zelf wendingen kan maken met geluid en muziek,
- uitleg van de app. enzovoorts.
Bij het bekijken van de complete film “Historia de un oso” ( bear story) van Gabriel Osorio Vargas merkt Edwin op dat bij de versie van de kinderen een aantal korte filmfragmenten ontbreken .
Onder andere een scene waarbij politie bewoners arresteren en in elkaar meppen.
Ik vertelde hem dat wij dat bewust gedaan hadden omdat de scene best heftig is, niet alleen voor de kinderen in Rio maar ook in Rotterdam. Keurige educatieve zelfcensuur dus. Edwin vond dat dat fout. De kinderen op zijn school kennen helaas het gebruik van geweld, de politie is in de periode van de Olympische Spelen zonder toestemming herhaaldelijk de huizen in de favela binnen gevallen om vader, broer of oom met geweld mee te nemen. Zij hebben het gezien en kennen alle verhalen. Daar wordt op school met hen regelmatig over gesproken.
Na overleg met Enio, die de workshops in Rotterdam gaat geven besluiten wij om de scenes alsnog toe te voegen. Dat betekent de filmpjes knippen, plakken, converteren, voor de server klaar maken etc.
Als ik klaar ben gaan Edwin en ik s’middags naar de wijk waar ik het huisje heb gehuurd, want daar liggen nog de headphones die wij aan de school gedoneerd hebben. Met een taxi naar Babilonia en vervolgens de heuvel oplopen door smalle steegjes. Het huisje is prachtig met uitzicht op prachtige natuur. Echt jammer dat ik daar niet kon verblijven.
We halen de spullen op en de terug weg lopen we langs een vriendelijke blowende groep jongens van n jaar of achttien die met vuurwapens in de hand staan. Edwin zegt dat dit een uitkijkpost is, dat hun opdracht is te schieten als de politie de wijk in komt, zodat de dealers die een endje verder zijn op tijd weg kunnen. “Ze doen ons niets hoor” voegde hij toe, maar ik moest van hem dichter langs de muren van de huizen lopen.
Even later eten we een heelrijk broodje aan een barretje.
Met de metro naar de school Estela da favela en de koptelefoons geïnstalleerd.
Maandag 21 augustus Kennismaking en opbouw
De school Estrela de Favela ligt in de wijk Mangueira, vlakbij het wk voetbalstadion Maracanã. Het is een van de eerste wijken waar de samba ooit begonnen is 1928. Helaas kampt de wijk nu met grote werkloosheid en criminaliteit.
De kinderen krijgen extra lessen naast de gewone school. Voor meer info zie de link van het Jeugdjournaal hieronder. Edwin (directeur van de school) liet mij de twee vertrekken zien waar de kinderen les krijgen. Er heerste een positieve drukke werksfeer, kinderen doen taaloefeningen en laten die zien aan de docenten.
Omdat het niet mogelijk bleek laptops te huren heb ik 3 testlaptops die wij gebruiken met een groep Brazilianen meegeven. Dit vanwege mogelijke douane problemen te voorkomen, er mag maar een laptop per persoon ingevoerd worden. Deze laptops waren goed aangekomen, dus konden wij beginnen met de opbouw.
Ik kies voor een appartementje in de wijk Copacabana, omdat het appartement in Babilonia nog steeds problemen zijn. Ik zou met een rugzak met 4 laptop langs twee bendeposten moeten lopen, wat toch best risicovol is. Deze plek is wel minder sfeervol, veel blanker, maar wel rustiger.
De school heeft op dit moment helaas geen internet ook al vanwege dezelfde problemen. Daarom moet de software tijdens workshop via een lokale server lopen. Deze is geïnstalleerd op mijn laptop. Dus extra reden om te zorgen dat met de apparatuur niets gebeurd.
We mogen opbouwen in een lokaal aan de overkant dat de school huurt, lekker ruim en mooi schoon. In de namiddag komt docente Edna ons helpen en wil weten hoe de workshop gaat werken. Na een korte uitleg kan zij zelf de tool opstarten en een opname maken. Het komt goed!!
De straat van de school:
Aankomst in Rio
Het is flink donker en het stortregent als ik de luchthaven verlaat. Na een uurtje wachten zit ik in een auto van een vriend van Israel, die mij op kwam halen Er wordt natuurlijk snel gereden, op wegen met grote plassen en matige verlichting.
Mijn appartement is niet bereikbaar vanwege stroomuitval in de wijk Babilonia, veroorzaakt door een bendeoorlog. Daarom brengt Israel mij naar een hostel waarin ik kan kiezen tussen een gemeenschappelijke slaapzaal voor 9 of 3 personen. Ook bleek er nog een privé kamertje te zijn. Dat kamertje heb ik genomen en bleek prima in orde
De voorbereiding zaterdag 19 augustus
Dit muziekfilmproject voor leerlingen van scholen in Rio en Rotterdam is ontstaan door het enthousiasme van veel mensen: de teams van het Flar, LantarenVenster, de scholen Estrela da Favela en OBS de Schalm, het WMDC en de Chordoschool in Rotterdam. Via Remko de Landmeter muziekdocent bij de Chordoschool, zijn wij in contact gekomen met de school in Rio. Imiddels hebben wij velen ontmoet die het idee ondersteunen om kinderen te laten samenwerken door middel van muziek en hedendaagse technologie.
Festivals zoals het Flar zijn zo succesvol doordat ieder net iets meer moeite doet waardoor er gebeurtenissen ontstaan die anders vrijwel onmogelijk zijn. Watch That Sound zelf is ontstaan op een festival (IFFR) en is ieder jaar op een aantal festivals aan het werk.
Persbericht Donderdag 17 augustus.
Een workshop voor kinderen die bij een korte Latijns-Amerikaanse film hun eigen soundtrack maken. Onder begeleiding van muzikanten werken schoolkinderen van OBS De Schalm uit Rotterdam Katendrecht en kinderen uit de Estrala de Favela in Rio de Janeiro aan soundtracks voor hetzelfde Latijns-Amerikaanse filmpje. Het resultaat wordt getoond als voorprogramma bij de film Jeffrey op zaterdag 26 augustus om 13:00 op het festival.
Uitdaging
De school in Rio, gelegen in een favela, is een initiatief van de Edwin Roodenburg en wordt ondersteund met behulp van crowdfunding. Het is een unieke uitdaging voor 120 Braziliaanse en Nederlandse leerlingen die met elkaar communiceren via muziek en geluid. De leerlingen gaan aan de slag met de speciale Watch That Sound app waar ze spelenderwijs kennis maken met de wereld van muziek en beeld. De twee versies presenteren zij middels live-streaming aan elkaar. Jacques van de Veerdonk, initiator van Watch That Sound reist volgende week naar Rio om het project uit te voeren. Via een blog op de webpagina: http://www.watchthatsound.nl/ is het gehele project te volgen.
Festival Latino Americano Rotterdam
Na een fantastische start van het Festival Latino Americano Rotterdam in 2016, met bijna 6000 bezoekers, ademt LantarenVenster van 23 tot en met 27 augustus opnieuw vijf dagen lang Latijns-Amerika! Met 42 films, drie topconcerten, vijf dagen livemuziek in de foyer, workshops, een mini- en buitenbios, verse cocktails, FLAR-TALKS, kinderprogramma’s, gasten, regisseurs en muzikanten belooft deze tweede editie een grandioos succes te worden.
Eerdere reportages van de school Estrala de Favela door het Nederlands Jeugdjournaal:
Greicielle (12) woont in een favela in Rio
Reportage Naar school in de favela
Wit u reageren: stuur n mailtje naar Blog Rio Rdam
Teams WTS: van links naar rechts Enio (Rotterdam) Edna en Jacques (Rio)